Vragen over huishoudinkomenstoets en bijstandswet

De val van het kabinet en vervolgens het sluiten van een akkoord tussen CDA, D66, GroenLinks, ChristenUnie en VVD heeft enkele positieve gevolgen voor voorgenomen bezuinigingen in de sociale sector. Overeengekomen is dat de huishoudinkomenstoets uit de wet Werk en Bijstand wordt teruggedraaid, evenals bezuinigingen in de sociale werkvoorziening. De precieze uitwerking op landelijk niveau is nog niet bekend. Wat dit uiteindelijk betekent voor de betrokkenen in de gemeente is moeilijk in te schatten.
Antwoorden op onderstaande vragen moeten snel duidelijkheid geven zodat mensen niet langer in onzekerheid hoeven te verkeren. Pro3 gaat ervan uit dat in de raadsvergadering van 24 mei a.s. deze duidelijkheid verschaft wordt.

Vragen die Pro3 aan het College stelt:
(UPDATE per 23 mei zijn de antwoorden van het College tussengevoegd)

De Huishoudinkomenstoets
De huishoudinkomenstoets is sinds 1 januari van kracht. Uitgangspunt is dat binnen één huishouden maximaal één bijstandsuitkering verstrekt wordt. Daarbij wordt ook gekeken naar het inkomen van inwonende kinderen. Ouders kunnen dus hun recht op bijstand verliezen als er een inwonend kind is met een inkomen. Vanaf 1 januari geldt de wet voor nieuwe gevallen. Per 1 juli zou de wet ook voor bestaande gevallen gelden en moeten gemeenten dus naar het huidige bestand mensen met een uitkering kijken.

Antwoord: De verwachting is dat de toets met terugwerkende kracht per 1 januari van dit jaar komt te vervallen. Problemen levert dat opschorten niet op, want de uitvoering van het eerdere besluit viel voor wat betreft bestaande uitkeringen nog tot 1 juli 2012 onder het overgangsrecht. De overige, in december door de Eerste Kamer aangenomen maatregelen in het kader van de Wet werk en bijstand, blijven wel overeind.

1. Informatie over het opschorten huishoudinkomenstoets
Bij brief van 11 mei deelt P. de Krom, de staatssecretaris van Sociale zaken en Werkgelegenheid mee aan de voorzitter van de Tweede Kamer dat hij op dit moment de maatschappelijke en juridische consequenties van het Lenteakkoord aangaande het vervallen van de huishoudinkomenstoets beziet.
Is het College inmiddels geïnformeerd door het ministerie van SZW over het opschorten van de uitvoering van de huishoudeninkomenstoets?

Antwoord: Het college heeft ook kennis genomen van de brief die de Staatssecretaris toegezonden heeft aan de Voorzitter van de Tweede Kamer. Gerichte informatie van de Staatssecretaris aan gemeenten over de actuele uitvoering van de huishoudinkomenstoets ontbreekt tot op heden.

2. Stopzetten van de huishoudinkomentoets door de ISD-ML
Is het College bereid om het uitvoeren van de huishoudinkomentoets door de ISD-ML met onmiddellijke ingang te doen stoppen?

Antwoord: De huishoudinkomenstoets heeft vanaf 1 januari 2012 een wettelijke basis in de WWB. Gelet op de gemeentelijke  medebewindstaak hebben wij niet de vrijheid om de wettelijke uitvoeringsopdracht terzijde te schuiven. Nieuwe aanvragen met een mogelijke ingangsdatum vanaf 1 januari 2012 worden daarom conform de actuele regelgeving beoordeeld. Voor de personen die op 31 december 2011 WWB ontvangen, geldt een overgangsperiode van een half jaar. In deze periode is het oude recht van toepassing. Ten aanzin van deze categorie is besloten de zogenaamde herbeoordelingen op te schorten in afwachting van nadere berichtgeving.  

3. Informeren van de huishoudens op wie de toets betrekking zou kunnen hebben.
Kan het College via de ISD-ML ervoor zorg dragen dat informatie over het stopzetten van de toets z.s.m. de betrokkenen bereikt?

Antwoord: De ISD heeft haar klanten de afgelopen maanden intensief geïnformeerd over de gevolgen van de aanpassingen in de WWB per 1 januari 2012. De voorgenomen afschaffing van de huishoudinkomenstoets past in dit communicatietraject. Een zorgvuldige communicatie staat echter voorop en op dit moment moet helaas vastgesteld worden dat hiervoor onvoldoende informatie van rijkswege beschikbaar is.  Zodra dit wel het geval is, zal de ISD gerichte informatie verstrekken.

4. Effecten voor de begroting van de ISD-ML
Kunnen de gevolgen van het opschorten van de huishoudinkomenstoets zichtbaar gemaakt worden in de meerjarenbegroting van de nieuwe gefuseerde uitvoeringsorganisatie ISDWML?

Antwoord: De huishoudinkomenstoets maakt deel uit van de wettelijke maatregelen die in de WWB in 2012 zijn genomen, en geldt voor nieuwe klanten per 1 januari 2012 en voor bestaande klanten (na een overgangstermijn van 6 maanden) per 1 juli 2012. Op dit moment is nog niet duidelijk hoe de aangekondigde afschaffing van de huishoudinkomenstoets vorm wordt gegeven en wanneer deze worden geëffectueerd. Het is dan ook nog niet duidelijk wat de financiële effecten van deze veranderingen zijn voor de ISD in 2012, of als gevolg daarvan, voor de meerjarenbegroting van de nieuwe uitvoeringsorganisatie per 1 januari 2013. Wanneer hierover meer duidelijkheid bestaat, zult u zo snel mogelijk op de hoogte worden gesteld van de gevolgen voor de begroting 2012 van de ISD en de meerjarenbegroting van de nieuwe uitvoeringsorganisatie.

Terugdraaien bezuinigingen Wet Werken naar vermogen

5. Minder korten op sociale werkbedrijven?
Klopt het dat er voor 2013 beoogd wordt om €100 miljoen minder te korten op sociale werkbedrijven? Of gaat het hier om de totale bezuinigingen in het kader van de Wet Werken naar Vermogen waar ook Wajong en bijstand onder vallen? Zo ja, welke gevolgen heeft dit voor de Werkvoorziening Midden-Langstraat en de gemeente Loon op Zand in het bijzonder? Zo nee, wat is de reden?

Antwoord: Voor 2013 was beoogd om € 100 miljoen te bezuinigen op de Wsw. Voor de val van het kabinet lag het in de verwachting dat de Wsw onderdeel zou gaan uitmaken van de WWnV. Dus per 1 januari zou ook het totale budget voor de WWnV op macro niveau met € 100 miljoen worden gekort. Na de val van het kabinet is er meer onzekerheid. Zoals het zich nu laat aanzien zullen de geplande (en ingeboekte) bezuinigingen op de Wsw niet worden doorgezet.

6. Invoering Wet Werken naar Vermogen (WWnV)
Klopt het dat de Tweede Kamer de stemming over de Wet werken naar vermogen (WWNV) tot nader order heeft uitgesteld? Zo ja, betekent dit dat invoering per 1 januari 2013 hoogst waarschijnlijk niet haalbaar zal zijn? Welke gevolgen heeft dit voor de gemeente Loon op Zand?

Antwoord: De Tweede kamer heeft inderdaad het wetsvoorstel tot op heden niet in stemming gebracht. Of en in hoeverre het Lenteakkoord gevolgen heeft voor een daadwerkelijke invoering van de WWNV per 1 januari 2013 kan nu nog niet worden aangegeven. Tot uiterlijk 24 mei heeft de Kamercommissie de mogelijkheid om het wetsvoorstel als controversieel voor te dragen. Gebeurt dit dan zal de Tweede Kamer op 29 mei besluiten het wetsvoorstel al dan niet controversieel te verklaren.

7. Gevolgen uitstel WWnV voor ontslagaanzeggingen?
Wat betekent het uitstel van de WWnV voor de 44 personen in de sociale werkvoorziening waarvan het ontslag reeds is ingegaan en die op de wachtlijst zijn geplaatst? Wat gaat hier nou precies mee gebeuren?
Bent u het met ons eens dat er zo snel mogelijk duidelijkheid moet komen voor de mensen op deze wachtlijst, en voor alle mensen in de sociale werkvoorziening, nu de bezuinigingen op deze werkplaatsen voor 2013 van tafel zijn?

Antwoord: De bezuinigingen op de Wsw zijn waarschijnlijk van tafel.. De arbeidscontracten van de 44 personen zijn van rechtswege afgelopen. Deze mensen zijn niet ontslagen. Hun tijdelijke contracten zijn niet verlengd omdat dit arbeidscontracten waren die bovenop de taakstelling van de deelnemende gemeenten met participatiemiddelen zijn gerealiseerd. Het participatiebudget heeft geen ruimte meer voor de bekostiging van deze arbeidsplaatsen. Daar komt nog bij dat in 2012 de taakstelling van de deelnemende gemeenten 2012 met 24 Se’s is gedaald en hun loonkosten dus ook niet kunnen worden gedekt door de Rijksvergoedingen voor de Wsw. Er is geen directe relatie met de WWnV. Afgesproken is dat deze medewerkers bovenaan de wachtlijst zullen worden geplaatst. Wanneer er ruimte ontstaat door onderrealisatie van de taakstelling zullen mensen weer een plaats krijgen in de werkvoorziening.

8. Geen onomkeerbare stappen
Mag Pro3 erop rekenen dat het College, als mede-opdrachtgever van de WML, de directie nu zal vragen geen onomkeerbare stappen te nemen, zoals bijv. het niet verlengen van tijdelijke contracten, totdat er na de verkiezingen in september meer helderheid kan worden verschaft over de toekomst van de sociale werkvoorzieningen in ons land?

Antwoord: Het niet verlengen van tijdelijke contracten is een gevolg van een korting op de Rijksvergoedingen over het jaar 2012. Zodra er helderheid is over de toekomst van de sociale werkvoorziening na 2012 zal het beleid in deze opnieuw worden bepaald.

Laatste nieuws, 14 mei 2012: http://divosa.nl/actueel/nieuws/brief-szw-over-huishoudinkomenstoets-vertraagd